Siamo arrivati

We zijn geariveerd in Santa Maria di Leuca. Het zuidelijkste puntje van de hak van de laars. Op de scheiding van de Adriatische  en de Ionische zee. We hebben ons op 19 juni 2017, in de namiddag, gemeld in de Basilica Santa Maria De Finibus Terrae. Het eindpunt van onze reis. Daar hebben we ons testimonium gekregen. Op perkamentpapier gedrukt en daarop onze in twee kleuren door de zuster uit India geschreven namen. Het bewijs van de voltooiing van deze weer prachtige reis. Met onvergetelijke indrukken, ontmoetingen, persoonlijke ervaringen en ook weer loslaten. Terug naar de scheiding tussen wat er wel en wat er niet toe doet in ons leven. En met al die ervaringen stappen we de Basilica weer uit. Moe en voldaan.

We zijn 5 weken onderweg geweest, en hebben bijna 600 km gelopen. Het begin was moeilijk. Moeilijker dan we van tevoren hadden bedacht. De dagelijkse etappes waren (te) lang. Het was warm, tot heet, tot smoorheet. Het record was op een middag, in de volle zon, zonder wind. Toen gaf de  temperatuurmeter op mijn GPS 47 graden aan. En dan het asfalt. Het vele asfalt dat we onder onze voeten hebben zien wegglijden. Lopen op de rand van de weg, achter elkaar, met vlak naast ons voortrazende auto’s. En voortdurend goed opletten. Dat is vermoeiend en we worden er prikkelbaar van. Het gaat op den duur erg tegenstaan. Dat waren de minpunten.

En er was heel veel moois. Vanaf Bari, aan de kust, waren de wandelingen een stuk aangenamer. De afstanden hebben we weten in te korten tot dagelijks draaglijke stukken. We liepen gemiddeld zo’n 25 km per dag. Over stille landweggetjes, door prachtige olijfboomgaarden.

De oleanderbomen en andere bloeiers langs de kant van de weg, De vele fruitbomen waar we het al rijpe fuit van konden plukken. En niet te vergeten de Adriatische zee. Heerlijk om in dat superheldere water te zwemmen. Dan besef ik hoe jammer het is dat onze Noordzee zo vervuild is; de prijs van onze welvaart!  Heerlijk waren ook de onderkomens waar we sliepen. Meestal onderweg, een of twee dagen tevoren, geregeld via Booking.com. Met gastvrije eigenaren die het ons bijna altijd heel erg naar de zin maakten.  En, heel opmerkelijk, in bijna ieder onderkomen, altijd wel een produkt van Ikea. Zelfs in de sacristie van de duomo in Otranto. Je mag wel zeggen dat het bedrijf tot in de haarvaten van onze samenleving is doorgedrongen. De prachtige stadjes onderweg, met schitterend gerestaureerde gebouwen uit vervlogen tijden. Waar het leven pas laat in de avond op gang komt. En de vriendelijkheid van de mensen onze harten af en toe deed smelten.

 

In de flow?

Het duurde lang bij mij om in de echte flow van het simpele bestaan te komen. Het gevoel dat als ik wakker word, alles in mijn lijf ernaar verlangt om verder te gaan, de vrijheid van de dag in. Vergetend wat me dagelijks kan bezighouden en belasten. Loslaten van wat er op dat moment niet echt toe doet. Achteraf begrijp ik het wel. Vijf weken is natuurlijk niet lang. Zeker niet in vergelijking met de 5 maanden van mijn vorige reis. Maar toch, het was er, opeens, op een morgen. Ik heb er weer van mogen proeven. Uitstekende conditie, geen last van spieren of ander lichamelijk ongemak. Alles klopt even. En dan is het voor mij jammer dat de reis ten einde is. Miep had het de laatste weken wat zwaarder. Last van de warmte en de afstanden als ze meer dan 25 km waren. Lastgevende blaren op haar rechter kleine teen. Te weinig slaap en soms geen koffie, vroeg in de morgen. Maar toch, ook haar zag ik volop genieten van alles wat op onze weg kwam. Vooral de kleine oude stadjes hebben haar hart gestolen. De rijke geschiedenis daarachter die haar bijzondere aandacht had. En last but not least, de vele heerlijke koele glazen witte wijn. Altijd uit de streek waar we door heen liepen en altijd smakend naar meer. De Italiaanse keuken daarentegen, heeft mij niet altijd kunnen bekoren. Wel lekker, zeker aan de kust met alles wat er uit zee komt, maar niet je van het.

 
Nogmaals: La Bella Italia

In mjn vorige blogberichten heb ik al aangegeven hoe mooi Italië is. In alle verscheidenheid. Niet alleen de natuur en de stadjes, maar ook de mensen en de kusten. Je kunt er makkelijk een grote collectie aanzichtkaarten van aanleggen. Miep heeft onderweg vooral haar eigen dagelijkse fotoboek  bijgehoden. Daaruit heeft ze de volgende selectie gemaakt.

 

Dank aan de lezers en voor de reacties onderweg 

Het is niet te doen om alle volgers van mijn blog en vooral degenen die op de berichten en anderszins onderweg hebben gereageerd, te antwoorden. Maar weet dat het voor ons altijd een feest was om de mooie reacties te lezen. En ons te beseffen dat er veel, heel veel mensen met ons “meegelopen” hebben. Dat geeft iedere dag weer nieuwe energie. Daarom bij deze onze welgemeende dank aan jullie allemaal.

Dit was het laatste bericht van deze mooie reis. Of er nog meer van zulke reizen volgen? Ik weet het niet. Dat ligt nog in de schoot van de toekomst verborgen. Nu eerst weer terug naar ons honkloze Nederland, zoals Carla zo treffend schreef. En te ervaren hoe onze nabije toekomst wat dat betreft weer zal worden ingevuld. We zien het wel. Er wachten ongetwijfeld weer heel mooie verrassingen op ons. We gaan het beleven!

Tussen Pelgrim en Toerist

We zijn onderweg vauit Otranto en nog twee etappes verwijderd van Santa Maria di Leuca (Lè-oeka, met de klemtoon op de è). Het eindpunt van onze pelgrimreis, helemaal onder in de hak van de laars.

En als ik dat zo schrijf realiseer ik me dat het niet alleen maar een pelgrimreis is geweest. Met afzien, eenvoudige onderkomens en genoegen nemen met dat wat er is. En vooral doorgaan. Onze reis heeft daar wel kenmerken van, zeker.

Maar ook kenmerken van heel andere aard. Het genoegen van de toerist. Genieten van de mooie dingen onderweg, of het nu landschappen of oude bezienswaardigheden zijn. Het slapen in mooie B&B’s met veel comfort. Het lekkere eten.  Maar ook, als het wat tegenzit, de trein en de bus nemen om al te zware stukken te vermijden. Het doet er eigenlijk niet toe. Het genot van het ééndimensionale en wel heel simplele en eenvoudige leven overheerst.

De diepgaande spiritele ervaringen, als beleefd op mijn vorige reis naar Rome, zijn minder aanwezig. Wel het loslaten van de dingen die mij in het dagelijks leven heftig in de greep kunnen houden. Dat is ook bevrijdend en een voelbaar resultaat van zo lang onderweg zijn. De flow, zo merkte ik, was er heel merkbaar na zo’n vier weken. Bij het wakker worden dat overheersende gevoel van echt zin hebben om weer verder te gaan, zonder de gedachten van of het lichamelijk wel lukt, of het niet te heet wordt en wat dies meer zij. Dat alles is het mooie resultaat van de wandeltocht tot nu toe.

 

Onderweg

De etappes vanaf Bari zijn duidelijk anders dan die daarvoor vanaf Rome. Niet alleen van wege het landschap, dat vlak is aan de kust en bergachtig in de Apenijnen, maar vooral door het feit dat we eerst heel veel over provinciaal asfalt moesten lopen met vlak langs scheurende auto’s. Waar de hoofdwegen van destijds, zoals de Via Appia Antica en de Via Traiana, waar ook de pelgrims liepen, hebben plaatsgemaakt voor het maatschappelijk geweld van de auto. Voor voetgangers en fietsers lijkt er dan geen plaats meer te zijn. Vanaf Bari, aan de kust, verandert dat langzaam. We lopen over secundaire wegen en karresporen, waar automobilisten meer rekening met ons houden. Door prachtige olijfboomgaarden met stokoude bomen. Langs kusten waar het azuurblauwe water haar sporen trekt in de rotsige kust. Hoe zuidelijker hoe mooier en ik merk dat mijn hart iedere dag een stukje verder opengaat van dit moois. Wat een genot om hier te wandelen.

Maar …. er is ook een maar. Het is hier heet, smoorheet zelfs. Ons record is een paar dagen geleden toen in de middag, in de volle zon, zonder wind, de temperatuur op mijn GPS op 47 graden bleef steken. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar juist dan moet je door. Met de tong op de schoenen en alsmaar water drinken. Het lukt, omdat je het wil. Het is ook kurkdroog. De laatste regen die we hebben gehad is al ruim vier weken terug. Dat komt hier kennelijk vaker voor, want er wordt veel geïrrigeerd met water dat uit de grond wordt gepompt.

 

Wat mooi!

Onderweg is er veel moois te zien. De stadjes, en vooral de oude gedeelten daarvan, zijn goed geconserveerd. Kerken, soms protserige barok en soms eenvoudig Romaans, van vele eeuwen oud. Oude huizen, van zandsteen gebouwd, waar de tand des tijds goed is te zien. De nauwe straatjes met prachtig plaveisel. Maar ook het landschap, de vele olijfboomgaarden met op elkaar gestapelde stenen muurtjes, waar ook de trulli van zijn gemaakt. We komen ze veel tegen.

De bouw van zo’n trullo (mv trulli) stamt uit de tijd dat landheren op listige wijze belasting op huizen wisten te voorkomen. De trulli werden helemaal gemaakt van losgestapelde stenen. Daarin woonden de arbeiders. En als de belastinginners kwamen moesten de arbeiders hun huisjes afbreken zodat er geen belasting kon worden geheven. Was de belastinginspecteur weer weg, dan moesten de arbeiders zelf hun huisjes weer opbouwen. Een zwaar leven dus. Deze trulli hebben we veel in de olijfboomgaarden gezien. Bedoeld om in te schuilen en spullen in op te bergen.  Ook de kust is mooi. Rotsachtig, met kleine zandstrandjes. Helder water, aangenaam van temperatuur. Schitterende haventjes met kleine vissersbootjes. En meestal een lekker windje uit zee dat voor enige verkoeling zorgt.

Conditie

Onze conditie is na een week of vijf aardig goed. Op zich is een afstand van 20 tot 25 km geen probleem meer. De last van spieren en diverticulitis, die zich in het begin openbaarden, zijn verleden tijd. Nu rest nog slechts af en toe een pijntje hier en een pijntje daar. Vooral als we ergens hebben gerust onderweg is het soms lastig om weer goed op gang te komen. Rustig starten is dan wel noodzaak. Eenmaal op gang marcheert het weer als vanouds. Bij Miep openbaart zich de laatste week het ongemak van een aantal blaren op haar rechter kleine teentje. Dan doet Compeed wonderen. Ik pak de teen helemaal in. Later prik ik de blaar toch door omdat de zwelling knelt in de schoen en daardoor pijn doet. Ik heb altijd al chirurg willen worden en hiermee kan ik het gemis enigszins compenseren. De blaren en de last zijn onder controle.

 

De onderkomens

De plekken waar we slapen kunnen we over het algemeen goed regelen. Vooral Booking.com bewijst zijn of haar goede diensten. We boeken hooguit 2 nachten vooruit. Het toeristenseizoen is nog niet begonnen en het is bijna nergens vol. Soms treffen we een echt waardeloos onderkomen. Daarvan hebben we geleerd dat ook te accepteren voor wat het is en niets voorstelt. Een douche, een bed en een dak boven ons hoofd. Meer is eigenlijk niet nodig. Soms treffen we heel leuke adressen waarvan de gastgevers echt contact met ons maken. Dat is natuurlijk leuker. De hoeveelheid overnachtingen die we nu achter de rug hebben maken het moeilijk om achteraf nog precies te weten waar we geslapen hebben en wat er die dag zo bijzonder aan was. Alles rijgt zich aaneen tot een niet meer makkeljk te ontwarren kluwen. Hopelijk zullen mijn dagboeken en de gemaakte foto’s straks uitkomst bieden.

Ik schrijf dagelijks een dagboek dat ik aan onze kinderen en een paar andere bijzonder geïnteresseerden stuur. Dat geeft mij de mogelijkheid om de dagelijkse ervaringen aan het eind van de dag nog eens de revue te laten passeren. Ook al is het een simpel leven dat we leven, er gebeurt toch altijd veel om over te verhalen.

In de hak van de laars

Tjonge, zijn we al zover! Dat schiet op. De laatste dagen flitst dat met enige regelmaat door mijn hoofd. Lopend door Brindisi, waar we nu zijn,  is het moeilijk voor te stellen dat we al in de hak van de laars lopen. Met de kaart van Europa in mijn hoofd proef ik de afstand tot waar we straks weer naar teruggaan. En straks is over een week of twee, na onze laatste etappes door het diepe zuiden van la bella Italia. Op het platteland is het rustig en mooi. Goed verzorgde boomgaarden met stokoude olijfbomen. Grillig en pronkend, als filmsterren, met hun verschijning. En geen één hetzelfde.

De mensen zijn vriendelijk en verwonderen zich over wat we doen. “A piedi a Santa Maria di Leuca. Tutto a piedi? Mama mia”. Voor ons de gewoonste zaak van de wereld en voor hen een wereld van verschil.

 

De etappes

De etappes van deze tocht zijn veelal lang en daarom zwaar. In het begin, bij Rome, komt daar nog bij dat onze lijven nog niet gewend zijn om zo te lopen. Later ook nog de warmte en vaak zelfs de hitte. En last but not least het asfalt.  Heel veel asfalt. Vooral in het begin over drukke, door snelheidsduivels bereden wegen. Lopend aan de kant van de weg en voortdurend gebarend dat rekening met ons moet worden gehouden. Heel vermoeiend om bij voortduring op onze hoede te moeten zijn. En niet zonder gevaar.

Onze lijven verkeren in goede conditie. Ik merk dat ook de grotere afstanden geen probleem meer voor me zijn. De flow van het dagelijkse loopritme is weer duidelijk voelbaar. Mede dankzij het feit dat we in Torre Canne bijna 3 kilo aan nu en hier overbodige spullen hebben teruggestuurd. Miep heeft zichtbaar moeite als we de 25 km grens passeren. Dan begint alles zeer te doen en is het plezier van dit leven even helemaal weg. Dus grenzen trekken, en accepteren dat we ook “smokkelroutes” hebben: stukjes met trein en bus.

Il mare Adriatico

Vanaf Bari lopen we geregeld langs de kust van de Adriatische zee. Prachtig helder water in azuurblauwe tinten. De stadjes die we aandoen hebben alle een klein haventje waarin de blauw-wit-rode bootjes van de vissers drijven. Vroeg in de morgen varen ze uit en met hun vangst staan ze in de loop van de morgen in de haven om aan ieder die maar wil te verkopen. Het is een bonte schakering van vissen, schelpdieren en inkvisjes die ze aanbieden. Er wordt gretig gebruik van gemaakt.

Het zijn pittoreske stadjes met oude bezienswaardigheden die prachtig gerestaureerd zijn. De zichtbare historie gaat ver terug. In Brindisi scheepten pelgrims zich in de middeleeuwen in om naar het beloofde land te varen. Dat is het uiteindelijke doel van de Via Francigena del sud.

In de zee is het heerlijk zwemmen. Aangenaam van temperatuur en zouter dan bij ons in de Noordzee. Dat drijft ook makkelijker. Verschil tussen eb en vloed is er nauwelijks en alleen bij harde wind is er wat golfslag. Met regelmaat passeren we kleine zandstrandjes, soms druk bevolkt en soms stil en verlaten. Wat opvalt is dat de omgeving van de stadjes hier schoner is dan we eerder zagen. Hoe zuidelijker hoe schoner. Ook de huizen zijn verzorgd. Wit van kleur. In het zonlicht zelfs zo schitterend wit dat het zeer doet aan mijn ogen. Een voelbare mediterrane sfeer. Niet druk, want het toeristenseizoen begint pas over een week.

 
Buraucratie

Met regelmaat merken we dat de Italianen maar moeilijk afstand kunnen nemen van hun bureaucratie. En wat is daar mis mee? Is het efficiënt en effectief geregelde leven bij ons in Holland dan zoveel beter dan dit? Het valt te betwijfelen. Daarin schuilt ook ons (voor)oordeel dat als we bureaucratie meemaken het wat lachwekkend overkomt. De beambte op het postkantoor die ons allerlei ingewikkelde formulieren laat invullen met onduidelijke bedoeling als we een pakje willen versturen. Het kost minstens een half uur om dit geregeld te krijgen. De man kreeg het er zelf ook spaans benauwd van. En wat te denken van de dienstregelingen die nog op ieder station hangen. Vandaag gaat de nieuwe dienstregeling in en gister, op het piepkleine stationnetje van Carovigno, waren drie mannen bezig om het papier van een bord te vervangen. Het oude lag al in de prullenbak. Kijkend op de nieuwe dienstregeling maakten ze ons er omstandig opmerkzaam op dat we nog op de oude moesten kijken. Hup, papier uit de prullenbak en de dienstregeling werd netjes voor ons opgehouden. Een vermakelijk tafereel.

 

De onderkomens

De onderkomens waar de pelgrims van weleer sliepen hebben plaatsgemaakt voor mooie B&B’s, appartementen en hotels. We treffen het bijzonder. Soms kost het wel wat moeite om een geschikte slaapplek te vinden. We boeken niet verder vooruit dan 2 dagen. De gastvrijheid is groot en bij het vertrek wordt veelal hartelijk afscheid genomen. Ze gaan graag met ons op de foto. De innigheid waarmee dat gebeurt is weer typisch Italiaans. Theatraal, twee zoenen en met veel gebaar.

En zo naderen we langzamerhand ons eindpunt van de reis. Heel af en toe denken we al aan de terugreis, maar beter is het om dat nog wat uit te stellen.

Tot blogs.

La bella Italia ……

Italië is mooi. Italie is bijzonder. Italië en de Italianen zijn ondoorgrondelijk! Tegenstellingen die wij niet kennen, kenmerken dit land en haar bevolking. Kijk eens hoe stijlvol de Italianen zich kleden. Oog voor stijl en detail. Maar de huizen zijn onaf, vaak in half-klare staat. De buitenkant vinden ze niet belangrijk. Ze zijn ongelofelijk trots op hun land. Maar het deert ze totaal niet dat er veel vuilnis langs de kant van de weg ligt. Steevast, als we een dorp of stad binnenlopen, liggen er hopen bouwafval en huisvuil langs de kant van de weg.

En zo kent Italië zijn tegenstrijdigheden. Als we denken hoe het zit, zit het toch altijd weer net iets anders. Ik denk dat je Italië en de Italianen pas goed leert kennen als je hier een tijdje hebt gewoond.

 
De route

De etappes van onze pelgrimstocht zijn soms lang en zwaar door de hoogteverschillen die we per dag moeten overwinnen. Vooral het eerste stuk vanaf Rome heeft die kenmerken. Bovendien heeft het ons dit keer meer moeite gekost om in de flow te komen. Onwillige spieren, opspelende diverticulitis en bedrukte geest stellen ons danig op de proef. Op zich niet verwonderlijk, maar ik wil zo graag anders. En dat laat zich niet dwingen. Maar ook de warmte, die we wat onderschat hebben, speelt ons parten. Bij vertrek ’s morgens is de temperatuur als snel 25 graden. In de middag klimt het kwik tot waarden die we in Nederland niet kennen. Tegen de 40 graden, als we in de volle zon lopen, is bepaald geen uitzondering.

Dat alles is de reden dat we in Benevento, vlak voor een paar echt zware etappes, hebben besloten om te smokkelen. Een stuk met de trein en de bus. Dat heeft ons zeker voor heel wat ongemak bespaart.

De keerzijde is dat het echte pelgrimgevoel wel een deuk krijgt te verwerken.  Maar ja, als je niet kunt wat je wilt, moet je willen wat je kunt. Met het openbaar vervoer reizen is overigens wel wat anders dan bij ons. Uiteindelijk kom je er wel, maar het kost moeite, verbazing en inventiviteit.

We zijn goed ingelopen. Onze spieren kunnen de dagelijkse inspanning goed aan. De rugtassen wegen niet meer zo zwaar als in het begin. De malheur van mijn darmen lijkt nu echt voorbij te zijn, en zo vordert onze weg naar het zuiden. Inmiddels zijn we bij de Adriatische kust aangekomen.

In het prachtige Puglia, met zijn vele historische rijkdommen. Oude stadjes, prachtig gerestaureerd en aangebouwd met nieuwe stadjes met alleen maar kaarsrechte straten. In Bari, waar we nu zijn, bezoeken we onder andere de basiliek waar botjes van Sinterklaas worden bewaard. Opmerkelijk dat Sinterklaas hier zwart wordt afgebeeld. Hier is hij dus zelf de zwarte piet. Kerken in Romaanse stijl vinden we hier in overvloed. Prachtig, zonder al te veel opsmuk die gotische kerken zo vaak kenmerkt.

De natuur om ons heen wisselt. In de bergen veel landbouw, met veel soorten graan. Hier op het platteland eindeloze olijfboomgaarden. En meestal goed onderhouden met ingenieuze irrigatiesystemen. Maar ook veel amandel-, vijgen en fruitbomen. De kersen groeien voor het plukken langs de weg. We krijgen er geen genoeg van.

Buiten leven

In dit zuiden van Italie is het bijna alle dagen mooi weer. Strak blauwe lucht en op de dag sterk stijgende temperatuur. Af en toe een flink donderbui  die het stof weer wat opruimt. Dat betekent dat de Italiaan de hele dag buiten leeft. En schreeuwt, want gewoon met elkaar praten is er niet bij. In de steden, met de smalle straatjes betekent dat dus, tot laat in de avond, een kakafonie van geluiden. Leuk om af en toe mee te maken, maar af en toe wordt je er ook horendol van.

Naarmate onze tocht vordert stijgt ook ons plezier in wat we doen. Loslaten is nu niet meer zo’n thema. Het gaat vanzelf. De flow, die aangenaam aanvoelt. Iedere dag weer. We zijn blij dit weer te mogen meemaken.

Aardige mensen

 

 

We zijn nu bijna twee weken onderweg. Inmiddels al aardig wat kilometers verslonden. Grotendeels over asfalt en jammergenoeg ook over drukke wegen waar we noodgedwongen langs de berm met voorbijrazend verkeer moeten lopen. Opvallend ook dat heel veel automobilisten te hard rijden en heel vaak zitten te bellen met de telefoon in de hand. Dat loopt vermoeiend. Naarmate we zuidelijker komen wordt het landschap landelijker en liefelijker. We lopen door en langs de Apenijnen. Soms met hellingen die onze zweetklieren aardig testen, terwijl de temperatuur, vooral ’s middags, aardig oploopt. Wat ook opvalt is dat we onderweg zulke aardige mensen tegenkomen. Het gebeurt vaak dat automobilisten stoppen en nieuwsgierig vragen waar onze cammino naar toegaat. En als we ze vertellen wat de aan het doen zijn is het meestal: ” Complimenti” of “Bravi”, en krijgen we een hand en wensen ze ons buon camino. Soms ook meer dan dat. Lunchend onder een olijfboom krijgen we bezoek van een ouder echtpaar dat ons een fles koud bronwater komt brengen en vraagt of we koffie willen hebben. Ze gaan met ons op de foto. Heel mooi om te beleven!

En zo raken we steeds meer in de flow van dit mooie bestaan. Het dagelijks eenvoudige ritme van dit eendimensionele leven krijgt weer vorm in onze lijven en gedachten. Het is als het ware of ik de dingen die er minder toe doen weer langzaam afpel en de kern van wat belangrijk is zich weer langzaam laat zien. De aanvankelijk nog goed voelbaar aanwezige spanning die een druk leven nu eenmaal kenmerkt neemt af. Het is weer het proces van loslaten. Het thema dat best een grote rol in mijn leven speelt en ermee als een rode draad verweven is. Ik leer er van en het geeft me steeds meer en telkens weer het besef dat ik me vaak veel te druk maak om dingen die in mijn leven eigenlijk helemaal niet zo belangrijk zijn en er niet toe doen. Fysiek eist die moeite ook zijn tol. Na een kleine week lopen merkte ik dat mijn diverticulitis weer opspeelt. Weer die zeurende pijn in mijn onderbuik, en weer slaat de schrik toe en weer krijg ik alle kanten van mijn emoties te zien. Nee toch! Niet weer! Wat een ellende. Het gaat zelfs zover dat ik de SOS-centrale van onze reisverzekering bel om te overleggen wat te doen. Ook pas ik mijn eetgewoonten drastisch aan. Veel vloeibaar eten, vezelrijk vast voedsel en onderweg heeeel veel drinken. En wonder boven wonder, we zijn nu een paar dagen verder, gaat het iedere dag weer een stukje beter. Kennelijk hebben deze problemen met mijn darmen iets te maken met dat proces van loslaten. Letterlijk en figuurlijk. Miep gaat goed. Weliswaar wat last met het op gang komen de eerste week met zere benen, zere teentjes, een blaar en vermoeidheid, maar ook zij komt langzaamaan in de aangename flow van dit bestaan. Ze ontspant. Onze spieren raken al aardig gewend aan de dagelijkse inspanning. Spierpijn is er niet meer bij en onze rugtassen hangen niet meer zo zwaar aan de schouders. We zijn ingelopen!
Handen en voeten

In dit deel van Italie spreken maar heel weinig mensen een woord “over de grens”. Met ons toch nog wel gebrekkige Italiaans betekent het uiteraard geen diepgaande gesprekken. Op zich wel jammer, want er is  veel om te delen. Onze conversatie begint meestal met een zin in gebrekkig Italiaans, waarop we steevast een waterval van woorden terugkrijgen. Niet te begrijpen wat ze zeggen. Op onze vraag of ze misschien wat Engels spreken krijgen we te horen dat het maar “a liitle bit” is. En dat is het ook echt. Vervolgconversatie is dan altijd in het Italiaans met veel handgebaren en vooral harder en sneller praten. Alsof we doof zijn. Maar de vriendelijkheid overheerst, en dat doet ons goed.

De route

De etappes van deze Francigena del Sud zijn soms vermoeiend lang en niet te doen voor ons. Meer dan 30 km lopen op een dag in deze omgeving is te beproevend voor ons gestel. En dus splitsen we deze lange etappes, waar mogelijk, in tweeën. Helaas lukt dat niet overal, zoals nu in Monte Cassino. We gaan daarom ook een stukje met de trein. Dat is overigens nog een hele uitzoekerij, want het trein- en busnet is niet zo fijnmazig als bij ons in Nederland. De omgeving waar we in lopen heeft heel veel oude bezienswaardigheden. Stadjes die al voor Christus zijn ontstaan en prachtig zijn geconserveerd. Daar zijn de Italianen meesters in.  We lopen over wegen die in heel vroeger tijden ook al door de Romeinen werden gebruikt. De Via Appia Antica en Via Latina zijn daar mooie voorbeelden van. Het aardige is ook dat Italianen allemaal weten dat de pelgrimsweg naar Santa Maria di Leuca loopt. Ze hebben repect voor Pellegrini en laten dat ook graag merken. En zo zakken wij in een mooi tempo af in dit fraaie land.

Het is weer wennen!

Ons leven lijkt wel een rollercoaster; er gebeurt heel veel in korte tijd. Eigenlijk te weinig gelegenheid om bij al deze gebeurtenissen stil te staan. De verkoop van ons huis, de voorbereiding van de verhuizing, de verhuizing zelf, de wandeltocht naar Santa Maria di Leuca …… never a dull moment. Maar, daar staat wel tegenover dat het ook wel heel leuk en uitdagend is om dit alles te beleven.

 

En dan opeens, zonder dat we het ons goed en wel realiseren, zitten we in het vliegtuig naar Rome en gaan we op weg voor weer een lange pelgrimstocht. Wat we ons van tevoren te weinig hebben gerealiseerd, openbaart zich in de eerste week. De drukte in ons hoofd, de spanning nog in ons lijf blijven deze eerste week nog wel merkbaar aanwezig. Langzaam keert de rust en de ruimte weer. Met enthousiasme begonnen aan de reis merken we onmiskenbaar dat we ons tempo moeten aanpassen aan de werkelijkheid van onze situatie. Onze benen strubbelen tegen als we te lang onderweg zijn. Onze rugzakken hangen nog zwaar aan onze schouders. En weer is er de PHPD (pijntje hier, pijntje daar). Daarom passen we ons tempo aan en verdelen de eerste etappes in hapklare brokken. Onze wandeltocht begint waar we twee jaar geleden zijn geëindigd: bij de eerste fontein op het Piazza San Pietro in Rome, vlak voor het Vaticaan.

Inmiddels zitten we in Artena, een oud en op een berg geplakt dorpje, in B&B Il Borgo. Vandaag bouwen we een rustdag in (ja, nu al) en wel om een speciale reden. Vandaag is de “Processione Madonna Delle Grazie”. Een spektakel dat we niet mogen missen. Onze bijzonder aardige gastgever heeft alles in het werk gesteld dat we de processie kunnen bijwonen.

De wandeltochten hier naar toe waren deels druk en luidruchtig en deels rustig en door prachtige gebieden. Lopen vanuit Rome is geen pretje. Langs drukke wegen met oververhitte bestuurders van veel te veel auto’s. Geef mij de rust van het platteland maar. En daar kwamen we na onze eerste wandeltocht aan toe: de Via Appia Antica, een tien kilometer lange oude Romeinse weg, belegd met grote keien, waar door de eeuwen heen veel pelgrims hun weg vonden. Mediterraans aandoende omgeving en een volop brandende zon deden ons maar al te goed beseffen dat we in heel andere sferen verkeren.

De gastvrijheid op de plekken waar we slapen is buitengewoon en bovendien nog goedkoop ook. Het is hier niet overdadig toeristisch. Wij zijn als Hollanders nog een bijzonderheid hier en dat is best leuk om te ervaren.

Al met al is het deze eerste week dus weer best wennen. Maar gelukkig ervaren we iedere dag dat we de onrust en drukte in onze lijven langzaam aan het afpellen zijn, met straks hopelijk weer de flow van het eendimensionale bestaan.

Rome voorbij…..

 

 

We gaan weer op pad!

Eind oktober 2015 zijn Miep en ik in Rome aangekomen na mijn levenvullende reis van 5 maanden als pelgrim van Glimmen naar Rome. Meer dan tweeduizend kilometer zijn onder mijn schoenen doorgegleden en nog steeds laat deze reis zijn sporen na. Alsof het niet afgelopen is. Het heeft me veranderd. Loslaten blijkt een groter thema in mijn leven dan ik ooit had kunnen bevroeden. En nu dienen zich weer grote veranderingen in ons leven aan. De nieuwe fase in ons leven van niet meer moeten werken opent nieuwe deuren. We gaan de deur door en zien dat belevingen meer en meer de ruimte krijgen in ons dagelijks leven en de warmte van onze sociale omgeving ons meer en meer verbindt aan Glimmen. En toch…. het bloed kruipt waar het niet gaan kan. We gaan weer op weg. Niet weer voor 5 maanden, maar voor 800 kilometer: vanaf de eerste fontein op het Sint Pieterplein in Rome, waar we onder het toeziend oog van Frans, Piety, Ger en Aaf in oktober 2015 eindigden, begint onze voettocht naar Santa Maria di Leuca dat in de hak van de laars ligt.

Maar voor het zover is dragen we de eigendom van onze “de Berk” op 15 mei aanstaande over aan de kopers van ons huis. Ruim viertien jaar hebben we er gewoond. In die tijd zijn al onze kleinkinderen geboren. En nu moeten of mogen we het loslaten. Met weemoed terugdenken aan alle momenten die ons geheugen vullen. Tranen ook, maar ook de vooruitzichten van nieuwe dingen op ons pad. In afwachting van de bouw van ons appartement in Glimmen, de zomer in onze caravan op verschillende plekken en het huis in Haren dat we vanaf oktober aanstaande voor een jaar hebben gehuurd. En dat alles met de verwachting dat het goed komt.

Op 16 mei, vroeg in de morgen, start onze reis. Vanaf Schiphol vliegen we naar Rome en zoeken we ons startpunt op. Via Benevento, Bari, Brindisi, Lecce en Otranto hopen we ergens begin juli in Santa Maria di Leuca aan te komen.

 

De eerste nacht is ergens in de buitenwijken van Rome geboekt en daarna zien we wel. Weer met alleen onze rugzakken met nu nog minder inhoud dan de vorige keer. Het avontuur lonkt weer. We hebben er zin in. Veel voorbereiding hebben we niet gehad. De verhuizing slokte onze aandacht en energie op. Af en toe een rondje wandelen in de prachtige natuur rondom Glimmen was het enig haalbare. Dus rustig aan beginnen is het devies. We houden jullie op de hoogte.

Alla prossima volta!

Weer thuis !

Na 21 weken ben ik weer thuis. Met een rugzak vol belevingen. Overvol zelfs. De ontvangst in Rome door vrienden was heel bijzonder. Zo ook de ontvangst op Schiphol. In bijna vijf maanden heengelopen, in nauwelijks twee uur en een kwartier weer terug op vaderlandse bodem. Dat is emotioneel niet bij te benen. Eenmaal op Schiphol lopen we door de glazen deuren naar de aankomsthal. Vaak gezien op het tranentrekkend televisieprogramma ‘Hello, Goodbey’. En dan, helemaal onverwacht, staat daar ons welkomstcomité. Wat een verrassing en feest! De kleintjes vliegen me om de hals en we knuffelen het gemis van 5 maanden weg.

   

   

Op onze laatste dag in Rome gaan we naar Vaticaanstad om onze Testimonia op perkament papier op te halen. De laatste stempels worden in ons ‘Pelgrimspaspoort’ gezet. De reis is gelopen.

   

   
De drukte van Rome en wat daarna volgde veroorzaakt bij mij een vacuumgevoel. Ik bevind me in een soort ‘niemandsland’. Ik ben er, maar ben me er gevoelsmatig niet van bewust. Na de ééndimensionaliteit van mijn leven is dit wel heel snel heel veel tegelijk. En tegelijkertijd wel het voelbare genot en vreugde van het weerzien. Het weerzien waar we al een paar weken mee bezig waren in ons hoofd. En zo merk ik dat iedere periode in de afgelopen 5 maanden zijn kenmerk heeft. Van de euforie van de start tot aan het verlangen van de terugkeer. En in de tussentijd veel, heel veel belevingen.
Miep en ik hebben samen een heel bijzondere tocht gemaakt en het heeft ook ons samen veel gebracht. Ook dat nemen we mee op onze verdere reis. Miep heeft in totaal 1050 km gelopen, en ik twee keer zoveel. De optelsom van iedere dag, in een verslavend ritme, een stukje verder op weg naar Rome.
Het zal nog wel een tijdje duren voordat we weer helemaal ‘terug op aarde’ zullen zijn. Het eenrichtingverkeer op de snelweg van het leven is onontkoombaar. We worden meegezogen. En toch.. Er zullen verschillen zijn met ons leven van voor de reis. Ik maak ook keuzes om andere richtingen in mijn leven in te zetten. Met nieuwsgierigheid van wat het me gaat brengen. Het leven daagt me weer uit om oude bezigheden los te laten en gericht te zoeken en hopelijk ook gericht te vinden van dat wat er toe doet en mij energie geeft.
Zaterdag 31 oktober zijn we weer thuisgekomen. Op onze vertrouwde en aangename plek. We pakken de draad weer op en maken plannen voor onze nabije en verder toekomst. We gaan het beleven.

Afterparty, open huis, op zaterdag 21 november aanstaande 

Dank aan iedereen die met ons ‘meeliep’ en ons onderweg daarover berichtte. Dat deed ons heel goed. We kunnen niet iedereen daarvoor apart bedanken. En daarom nodigen we hierbij iedereen uit die mijn blog gevolgd heeft of naar Miep heeft gereageerd op haar facebookberichten, op zaterdag 21 november aanstaande met ons terug te kijken op iets heel bijzonders in ons leven. Onze deur staat de hele dag open. Van harte welkom!

Siamo arrivati a Roma !

Maandag 26 oktober 2015. Niet zomaar een dag in ons leven. Een heel bijzondere dag en dat laat zich voelen. De hele dag, vanaf het moment van opstaan, staat mijn aandacht in het teken van het einde van DE REIS. Ik kan niet goed voor mezelf ontdekken wat voor gevoel dat bij me teweegbrengt. Het is onwezenlijk om nu te bedenken dat mijn schier oneindige reis ophoudt. Dat de één-dimensionaliteit van dit (eenvoudige) bestaan gaat stoppen. Aan de ene kant wil ik dat het niet afloopt en dat de cadans van alle dagen zich doorzet. Aan de andere kant het steeds groter wordend verlangen om alles wat dierbaar is weer te zien en te omarmen. Zo dubbel als het maar kan. Met iedere stap richting het Sint Pietersplein voel ik de spanning van de ontmoeting met dierbare vrienden, die ons staan op te wachten, groter worden. Onderweg hebben Miep en ik het er veel over. Op onze laatste etappe overzien we onze ervaringen vanaf het begin tot het eind van deze bijna vijf maanden en meer dan 2100 km. We interviewen elkaar daarover en beleven opnieuw veel mooie, maar ook mindere momenten.
En dan: we zijn in Rome gearriveerd. Wat een feest. Frans, Piety, Ger & Aaf staan ons op te wachten vlak voor het Sint Pietersplein. Met spandoek: ‘Hieperdepiep voor Bert en Miep’. We zijn allebei emotioneel. Wat wil je ook na zo’n reis en met zo’n ontvangst.

    
Het is druk in Rome. Heel druk. Het katholiek toerisme op het Sint Pietersplein is overduidelijk. Grote groepen mensen uit alle hoeken van de wereld komen hier om de in de eeuwen opgebouwde rijkdom van de katholieke kerk te zien en te beleven. Ik moet erg wennen aan deze drukte. Het overweldigt me. Ik laat het maar over me heenkomen en realiseer me als nooit tevoren dat ik weer op de oprit van de snelweg van het leven zit. Het invoegen is nog een probleem, wat het is erg druk op de weg. Rustig mijn beurt afwachten en er de tijd voor nemen, zo neem ik mij voor.
De reacties op mijn vorige blogbericht stromen vandaag binnen. Allemaal hartverwarmend en vol loftuitingen over onze prestatie. Ik begrijp dat, maar zo voelt het niet. Het is een dankbare invulling van 5 maanden weg van huis mogen en kunnen zijn, met alle ups en downs die er bij horen. En iedere dag een stukje verder ‘onderweg’ naar Rome.
De volgende dag beleven we Rome. Met weer alle drukte, maar ook met een heel bijzondere gebeurtenis. We halen ons testimonium op in de Friezenkerk, vlak naast de St Pieterskerk.

Dit is de bekroning en het bewijs van onze pelgrimage. Een prachtige oorkonde, die ons in lengte van jaren zal doen herinneren aan het succesvolle einde van deze levensreis.

    
En dan is het voorbij. Geen dagelijkse routine van het alsmaar onderweg zijn. Geen, zoals vriend Paul het zegt, ééndimensionale beleving van de werkelijkheid meer. En in plaats daarvan het ‘gewone leven’. Naar alle waarschijnlijkheid wel anders dan voorheen, want deze reis zal ongetwijfeld zijn sporen nalaten bij de keuzes die ik voor mijn verdere leven zal maken. We gaan het beleven.
Vrijdag aanstaande vliegen we naar Amsterdam. Terug naar de werkelijkheid van alle dag en onze dierbaren thuis. We hebben ze gemist en dat doet ons gevoel van rijkdom groeien. Rijkdom omdat we ons omringd weten met mensen die van ons houden. En wij van hen. Geluk met een hele grote G!

Rome is in zicht !

We zij er bijna. Maandag 26 oktober in de middag lopen we het Sint Pieterplein op en daar staan onze vrienden Frans, Piety, Ger en Aaf. Wat een feest zal dat zijn. En tegelijkertijd ook het besef: dit is het einde van DE REIS. En wat voor een reis. Vijf maanden, bijna dag in dag uit in het ritme van alsmaar verder lopen, de ontmoetingen, de bespiegelingen en noem maar op. Daar zijn niet voldoende woorden voor om mijn gevoelens uit te drukken. Het verlangen naar thuis is er, zeker. Fijn om mijn kinderen, kleinkinderen, vrienden en familie weer te zien. Maar er is ook het verlangen om door te willen gaan. Met alle beperkingen van dien blijft het een verslavende luxe om zo onderweg te zijn. Geen dagelijks repeterende zorgen, geen nieuws, geen drukte om vaak niks. En in plaats daarvan ruimte, zorgeloosheid, loslaten voor zover dat gaat en iedere dag weer opnieuw de nieuwsgierigheid naar wat komt. Het in zicht komen van Rome heeft daarom voor mij twee kanten. Ze horen kennelijk bij elkaar, en ik laat het maar gebeuren.

   

De laatste twee weken liepen niet overeenkomstig de verwachting die ik in mijn vorige bericht heb geuit. Der diverticulitis stak na drie dagen toch weer de kop op. En weer dat ‘O jee, nee toch’ gevoel. Ik laat me niet klein krijgen, want ik wil naar Rome. Dus weer een aantal dagen gedwongen rust en ditmaal een strikt dieet, vooral vloeibaar. Alle lekkere dingen, en er zijn er veel, voor een paar weken laten staan . We zijn nu weer vier dagen op pad en het gaat goed, De routes en de afstanden zijn aangepast en doenlijk. Op weg pauzeren we nu wel regelmatiger. En zo komen we dan toch maandag aanstaande in Rome aan.
De laatste mooie etappes in Toscane hebben we dus moeten overslaan. Jammer want het landschap en de dorpjes zijn onvergetelijk mooi.

   

   

We zijn de provincie Lazio binnengestapt en het verschil is duidelijk zichtbaar. Alles is minder verzorgd. De wegen zijn soms hopeloos slecht. Gaten, scheuren en kuilen zouden de Italianen wat langzamer moeten doen rijden. Niets is minder waar. Ze scheuren er lustig op los. Langs de kant van de weg veel vuilnis. Van dode schapen tot koelkasten en de verrotte overblijfselen van wat eens aantrekkelijke etenswaar moet zijn geweest.

   

Maar er is ook veel moois over Lazio te melden. Prachtige vergezichten, verstilde dorpjes, historische stadjes en mooie etappes om te wandelen. De Via Francigena wordt als belangrijke wandelroute goed en goed gemarkeerd in stand gehouden.

         
Naarmate we Rome dichter naderen zijn onze gesprekken meer en meer gericht op het straks weer thuis zijn en op de bespiegelingen van wat achter ons ligt. Daar kun je urenlang over doorgaan heb ik gemerkt. We hebben nu vaker contact met thuis, ik spreek eigen verzonnen verhaaltjes in voor de kleinkinderen, die vinden dat mijn reis nu wel lang genoeg heeft geduurd. Ze missen ons en we moeten thuiskomen. Het maakt me warm van binnen en het verlangen naar het weerzien groeit nu met de dag. Nog een weekje.
Miep heeft al mijn gezondheidshindernissen van de laatste maand met geduld overleefd. Het is niet leuk voor haar om zo te worden beperkt in haar bijna ontembare zin om iedere dag weer onderweg te zijn. Ook voor haar een verslaving dus. Nu we weer wandelen zie ik haar de hele dag genieten van alles wat we doen en meemaken. De plannen voor een vervolg volgend jaar liggen al klaar.
Maar nu eerst onderweg naar Rome en daar maandag aankomen. Super!